23 nhà đầu tư điện gió, điện mặt trời tiếp tục "kêu cứu" Chính phủ vì giá mua điện tạm thời quá thấp

Giá mua điện tạm thời quá thấp sẽ khiến doanh nghiệp “chết lâm sàng”

Trong văn bản gửi tới Thủ tướng Chính phủ vào ngày 28/4 vừa qua, các nhà đầu tư cho biết, đến thời điểm hiện tại, đã có 28 nhà đầu tư nộp hồ sơ và đề nghị tham gia đàm phán với Công ty Mua bán điện (EVN-EPTC).

Tuy nhiên, nhiều hồ sơ nộp chưa được chấp thuận đủ điều kiện đàm phán (trong đó có một số lý do khách quan như dự án được duyệt ở Quy hoạch Điện VII đã hết hiệu lực trong khi Quy hoạch Điện VIII vẫn chưa được ban hành) hoặc tiến độ đàm phán còn rất chậm do còn thiếu các văn bản hướng dẫn cụ thể làm cơ sở để tính toán giá điện và đàm phán.

Cũng theo các nhà đầu tư, việc EVN-EPTC đưa ra phương án mức giá tạm thời ≤ 50% giá trần khung giá phát điện của Quyết định 21 (tương đương mức giá tạm cho nhà máy điện mặt trời mặt đất là 592.45 đồng/kWh; Nhà máy điện mặt trời nổi là 754.13 đồng/kWh; nhà máy điện gió trong đất liền là 793.56 đồng/kWh; nhà máy điện gió trên biển là 907.97 đồng/kWh) nếu không được hồi tố và trừ vào thời gian Hợp đồng PPA thì sẽ khiến doanh nghiệp “chết lâm sàng” và đi ngược lại hoàn toàn với chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo và các cam kết của Chính phủ về cắt giảm khí thải carbon thông qua phát triển năng lượng tái tạo.

Trước thực tế đó, 23 nhà đầu tư kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương và EVN cho phép huy động tạm thời phát điện các dự án điện chuyển tiếp đã hoàn thành đầu tư xây dựng, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật vận hành trong thời gian các bên mua bán điện thực hiện đàm phán giá phát điện.

Đề xuất các phương án giá mới

Các nhà đầu tư điện sạch cũng đề xuất 3 phương án giá trong thời gian huy động tạm thời. Theo đó, EVN sẽ thanh toán cho chủ đầu tư bằng 90% giá trần của khung giá theo Quyết định 21 trong thời gian từ khi huy động cho đến khi các bên mua bán thống nhất giá cuối cùng nếu không hồi tố.

Phương án 2, EVN thanh toán cho Chủ đầu tư bằng 50% giá trần của Khung giá theo Quyết định 21/QĐ-BCT ngày 07/01/2023 trong thời gian huy động tạm thời, có hồi tố (sau khi các bên mua bán thống nhất giá cuối cùng, EVN sẽ thực hiện thanh toán bằng mức giá đã thống nhất cho toàn bộ thời gian từ thời điểm dự án được huy động sản lượng).

Trong trường hợp giá thanh toán tạm thấp bằng 50% giá trần của Khung giá theo Quyết định 21, thì thời gian huy động tạm này không tính vào thời gian 20 năm hợp đồng mua bán điện chính thức sẽ ký giữa EVN và chủ đầu tư.

Để đưa ra đề xuất này, theo các nhà đầu tư, dựa trên việc tham khảo một dự án điện gió trên bờ điển hình đã vận hành trong năm 2022 với quy mô công suất 50 MW, chi phí đầu tư ước tính khoảng 2.000 tỷ với cấu trúc vốn vay 70% kèm lãi suất hiện tại khoảng 14%/năm, sản lượng trung bình ghi nhận xấp xỉ 140 GWh tương đương hệ số công suất 32%, nếu áp dụng giá tạm đề xuất bằng tối đa 50% giá trần nêu trên thì doanh thu chưa đạt tới 112 tỷ đồng, chắc chắn không thể đủ dòng tiền chi trả chi phí vận hành tuabin cho nhà cung cấp khoảng 30 tỷ đồng (50.000 – 100.000 USD/tuabin) và lãi vay phát sinh gần 200 tỷ đồng.

Như vậy, nếu không có cơ chế hồi tố, chưa tính tới các chi phí vận hành ngoài thiết bị tuabin (như trạm biến áp, móng tuabin…) thì bất kỳ nhà đầu tư nào chấp nhận giá phát tạm chắc chắn sẽ phải chấp nhận lỗ chi phí vận hành khác cũng như lỗ chi phí khấu hao, đồng thời phải tìm kiếm nguồn vốn khác bù dòng tiền hao hụt tối thiểu hơn 118 tỷ đồng/năm và không thể trả nợ gốc cho ngân hàng.

Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nghiệp cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương sớm ban hành các quy định hướng dẫn làm cơ sở pháp lý cho EVN và các chủ đầu tư đàm phán.

Trước đó, ngày 10/3/2023, 36 nhà đầu tư điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp đã gửi văn bản đến Thủ tướng Chính phủ về những khó khăn bất cập trong việc xây dựng và ban hành cơ chế giá phát điện, qua đó đề xuất Chính phủ chỉ đạo xem xét lại các quy định về khung giá phát điện nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp.

Ngày 20/3/2023, Văn phòng Chính phủ cũng đã có Thông báo số 83/TB-VPCP truyền đạt kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ Công Thương khẩn trương rà soát, xử lý theo thẩm quyền các vấn đề liên quan đến xử lý chuyển tiếp đối với các dự án điện gió, điện mặt trời. Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đã có văn bản yêu cầu Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả xử lý kiến nghị của các nhà đầu tư trước ngày 15/4/2023.