Đầu tháng 9, đại diện Bộ Công Thương thông tin, Tập đoàn Apple đã hoàn tất việc chuyển 11 nhà máy sản xuất các thiết bị nghe nhìn vào Việt Nam. Còn Tập đoàn Intel mở rộng giai đoạn 2 nhà máy kiểm định chip tại TP Hồ Chí Minh với tổng vốn đầu tư 4 tỷ USD.
Hàng loạt tên tuổi lớn như Boeing, Google cũng đã thông báo tìm kiếm các nhà cung ứng và phát triển cơ sở sản xuất tại Việt Nam, sau một thời gian dài nghiên cứu môi trường đầu tư kinh doanh. Tất cả cho thấy, Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn của các tập đoàn toàn cầu trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.
Tập đoàn Foxconn đã hiện diện tại Việt Nam từ năm 2007, chuyên sản xuất các sản phẩm điện tử tiêu dùng và truyền thông. Tính đến nay, Foxconn đã đầu tư 3,2 tỷ USD vào Việt Nam.
Cuối tháng 6 vừa qua, Foxconn vừa được tỉnh Quảng Ninh trao giấy chứng nhận đầu tư cho 2 dự án mới, với tổng vốn 250 triệu USD, như một lời cam kết, tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam để phát triển lĩnh vực công nghệ cao.
"Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục chiến lược 3 + 3 tại thị trường Việt Nam, chú trọng vào 3 ngành công nghiệp mới nổi là xe điện, y tế số, robot; với ứng dụng của 3 lĩnh vực công nghệ mới là trí tuệ nhân tạo, chất bán dẫn và công nghệ truyền thông", ông Châu Nghĩa Văn, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Foxconn tại Việt Nam, cho biết.
Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế để thu hút đầu tư như người tiêu dùng trẻ, nguồn lao động dồi dào. (Ảnh minh họa - Ảnh: Báo Đầu tư)
Tập đoàn thiết kế vi mạch Marvell từ Mỹ công bố sẽ sớm thành lập trung tâm thiết kế quy mô lớn tại Việt Nam. Sau 3 năm tới, tập đoàn sẽ tăng 50% quy mô nhân sự so với hiện nay.
"Kỹ sư ở Mỹ mới ra trường được trả lương từ 100.000 - 120.000 USD/năm, trong khi kỹ sư tại Việt Nam trung bình chỉ khoảng 1/10. Nếu khả năng làm việc ngang nhau, thì không có lý do gì không đầu tư tại Việt Nam", ông Nguyễn Quang Đạm, Tổng Giám đốc Marvell Việt Nam, cho hay.
Cuối tuần qua, hơn 60 doanh nghiệp Singapore cũng đã có mặt tại Việt Nam để tham dự một hội nghị kết nối kinh doanh giữa 2 nước, tham quan Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia để tìm kiếm cơ hội đầu tư, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế số.
"Nền kinh tế số của Việt Nam rất tiềm năng, khi sẽ đóng góp tới 30% GDP vào năm 2030. Chúng tôi muốn tham gia vào hành trình đó", ông Jason Bay, Giám đốc Văn phòng vận hành Tập đoàn Sea (Singapore), nói.
Theo như lời một doanh nhân Singapore, Việt Nam vẫn còn rất nhiều tiềm năng cần được đánh thức, đặc biệt với những lĩnh vực đổi mới sáng tạo, tiên phong như chất bán dẫn, năng lượng sạch… Việt Nam cũng sở hữu nhiều lợi thế để thu hút đầu tư như người tiêu dùng trẻ, nguồn lao động dồi dào và quan trọng là một khát khao phát triển bền vững.
Xây dựng nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao
Đội ngũ kỹ sư trẻ với mức lương hợp lý là một trong những lợi thế của Việt Nam trong việc thu hút đầu tư nước ngoài về đổi mới sáng tạo. Tuy nhiên có một thực tế phải nhìn nhận là mặt bằng chung, nguồn nhân lực chất lượng cao của Việt Nam chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu.
Theo khảo sát từ Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), có đến quá nửa lực lượng lao động của Việt Nam được các FDI đánh giá chỉ dừng ở mức tạm được. Do đó, việc đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực sẽ là chìa khóa quan thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong thời gian tới.
Khảo sát mới đây của đơn vị tuyển dụng Navigos Group cho thấy, Việt Nam đang phải đối mặt với thực trạng thiếu hụt nhân sự công nghệ chất lượng cao. Với nhóm kỹ sư chỉ có chưa đến 1 năm kinh nghiệm, tỷ lệ công việc ổn định khá thấp (gần 24%). Trong khi với nhóm kỹ sư có từ 3 - 8 năm kinh nghiệm, tỷ lệ công việc ổn định cao hơn (65%).
Mặt khác, phần lớn các công ty công nghệ khi được khảo sát đều cho biết, mỗi năm chỉ tuyển dụng được khoảng 30% nhân sự đủ đáp ứng nhu cầu chuyên môn trong số các ứng viên.
"Hàng tháng chúng tôi vẫn phải tuyển 80 - 100 người, tuy nhiên vẫn đang không đáp ứng được nhu cầu công việc. Có rất nhiều việc chúng tôi đang phải tạm không tiếp nhận để chờ nguồn lực bổ sung vào công ty", ông Nguyễn Hùng Cường, Giám đốc điều hành NashTech Việt Nam, cho biết.
Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, Việt Nam cần khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân sự công nghệ chất lượng cao bằng việc giải quyết vấn đề từ gốc, tức là nâng cao chất lượng sinh viên ra trường.
"Phối hợp với các cơ sở đào tạo, đặt đầu bài để đào tạo; phối hợp trong công tác giảng dạy, nhận sinh viên thực tập, cung cấp học bổng. Đồng thời, Chúng tôi sẽ phối hợp các cơ quan liên quan như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đổi mới phương thức đào tạo, tuyển sinh, nâng cao chất lượng chương trình đào tạo", ông Nguyễn Thanh Tuyên, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp công nghệ thông tin và Truyền thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, thông tin.
Còn đối với những lĩnh vực mới, mang tính tiên phong như bán dẫn, hiện cả nước có gần 5.600 kỹ sư thiết kế chip, chỉ đáp ứng được ở mức 20% nhu cầu, do đó rất cần những chính sách thu hút nhân lực sẵn có
"Đề xuất xây dựng đề án thành lập các trung tâm thiết kế chip, trung tâm nghiên cứu; xây dựng đề án đào tạo 50.000 kỹ sư, chuyên gia trong ngành bán dẫn. Khi đó chúng ta ở tâm thế, vị thế khác", Bộ Trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay.
Giới chuyên gia kiến nghị cần có các chương trình quốc gia để nâng cao chất lượng đào tạo cho ngành công nghiệp bán dẫn nói riêng và lĩnh vực đổi mới sáng tạo nói chung, trong đó phải có sự kết hợp giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp.
Trong tương lai, mọi vật đều trở thành thông minh, tất cả đều sẽ được gắn chip. Nhu cầu là rất lớn, vấn đề là năng lực sản xuất của chúng ta. Phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao chính là lời giải để nắm bắt cơ hội cho Việt Nam.
Cuối tuần này, Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) sẽ được khánh thành tại Khu công nghiệp công nghệ cao Láng Hòa Lạc, Hà Nội. Sau khi đi vào hoạt động, nơi đây được kỳ vọng sẽ trở thành hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, là nơi ươm mầm, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam.