Thời gian vừa qua, các vụ việc liên quan đến lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng đang diễn ra hết sức phức tạp với phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, khó lường. Để giúp người dân nâng cao cảnh giác, Cục An toàn thông tin (ATTT) đã chỉ ra 4 chiêu trò lừa đảo phổ biến trên không gian mạng trong dịp Tết Nguyên đán 2024 nhằm bảo vệ người dân khỏi những rủi ro không đáng có.
Cho vay tiền qua app tín dụng đen
Lợi dụng ưu điểm nhanh gọn, thuận tiện của hình thức vay online, các đối tượng lừa đảo vay tiêu dùng ngày càng có nhiều thủ đoạn tinh vi đánh vào tâm lý nhẹ dạ cả tin, thiếu sự tiếp cận thông tin của người dân.
Các tổ chức tín dụng trên MXH có thể cung cấp dịch vụ vay tiền nhanh chóng và dễ dàng. Tuy nhiên, hãy cẩn trọng với các khoản lãi suất cao và các điều khoản vay không rõ ràng. Nếu không thực hiện cẩn thận, bạn có thể rơi vào tình trạng nợ nần và mất tài sản.
Hình thức của các đối tượng lừa đảo chiêu trò trên chủ yếu là: Các app "tín dụng đen" đa phần đều được quảng cáo là lãi suất thấp, giải ngân nhanh, thậm chí có nơi còn cho vay ưu đãi 0% hoặc thủ tục vay không cần tài sản thế chấp.
Các đối tượng thường dùng MXH Zalo hoặc Facebook nhắn tin điều hành giao dịch việc cho vay và thu hồi nợ. Thường thẩm duyệt hồ sơ khách hàng bằng cách yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, năm sinh, nơi làm việc kèm theo số điện thoại…
Để thuận tiện cho việc đòi nợ, các ứng dụng yêu cầu người vay nợ cho phép truy cập vào danh bạ điện thoại, tài khoản MXH chụp ảnh nhận diện, ảnh CMTND hoặc CCCD.
Khi đến hạn thanh toán mà người dân không trả hoặc chậm trả lãi, các đối tượng sẽ truy cập vào điện thoại hoặc quay sang đòi nợ những người trong danh bạ (dù không liên quan đến tài khoản vay); gửi tin nhắn đe dọa, xúc phạm hoặc dùng mạng xã hội đăng tải hình ảnh người khác với mục đích bôi nhọ… gây áp lực ép người vay phải trả tiền.
Lừa việc làm thêm trên MXH dịp cận Tết
Lợi dụng tâm lý của nhiều người muốn kiếm thêm thu nhập để có chi phí trang trải dịp Tết, một số đối tượng đã thực hiện các chiêu trò tuyển dụng lao động thời vụ, làm việc tại nhà với mức lương hấp dẫn để lừa đảo.
Đối tượng tuyển dụng bị nhắm đến là các mẹ bỉm sữa, học sinh, sinh viên, người lao động có thu nhập trung bình - thấp… tìm kiếm việc làm thêm.
Hình thức của các đối tượng lừa đảo chiêu trò: Đối tượng lừa đảo tự xưng là nhân viên sàn thương mại điện tử; nhân viên của công ty môi giới việc làm… đăng giả mạo tuyển dụng. Dấu hiệu dễ nhận biết của những bài đăng này là tuyển người lao động làm việc thời vụ với lời hứa hẹn: việc nhẹ lương cao, làm việc tại nhà, không phải đặt cọc tiền... cùng các công việc như: chốt đơn trực tuyến, mẫu chụp áo dài ngày Tết, gấp lì xì, cộng tác viên tăng tương tác bán hàng, dịch thuật hay lồng tiếng thu âm cho các chương trình cuối năm…
Đối tượng sử dụng nhiều số điện thoại, tài khoản MXH đánh vào ham muốn nhanh kiếm được tiền của nạn nhân. Trong quá trình lừa đảo, các đối tượng liên tục dồn ép nạn nhân khiến họ bị ảnh hưởng tâm lý, rơi vào trạng thái hoang mang, lo lắng và sợ rằng sẽ không lấy lại được số tiền buộc anh phải tiếp tục chuyển tiền.
Giả danh công an, luật sư hỗ trợ lấy lại tiền đã mất
Đây là hình thức lừa đảo rộ lên trên mạng xã hội Facebook gần đây dưới dạng các tài khoản mạo danh lãnh đạo, cán bộ thuộc cơ quan chức năng, văn phòng luật cung cấp dịch vụ hỗ trợ các nạn nhân bị lừa đảo qua mạng.
Đánh vào tâm lý những người từng bị lừa đảo mong muốn lấy lại số tiền đã mất, nhiều kẻ xấu giả danh cán bộ an ninh mạng để hỗ trợ thu hồi tiền lừa đảo.
Theo các chuyên gia an toàn thông tin, trong trường hợp nhận được cuộc gọi nghi ngờ mạo danh, người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác. Người dân có thể ghi âm cuộc gọi, lưu lại số điện thoại và thông báo kịp thời cho cơ quan công an nơi gần nhất để trình báo vụ việc.
Đồng thời cần thường xuyên cập nhật và nắm bắt thông tin về vấn đề an toàn không gian mạng; luôn cảnh giác với những lời mời chào trên mạng xã hội.
Đặc biệt tuyệt đối không cung cấp những thông tin cá nhân như căn cước công dân , chứng minh thư, số tài khoản ngân hàng, mã OTP… để tránh bị đánh cắp thông tin. Không thực hiện bất kỳ giao dịch nào trên mạng xã hội nếu chưa xác minh được chính xác người nhận tiền là ai.
Lừa nhận quà trúng thưởng
Lừa đảo chiếm đoạt thông qua hình thức "nhận quà trúng thưởng" là một chiêu trò không còn mới nhưng vẫn tiếp tục hoành hành vào dịp Tết.
Kẻ xấu thường gọi điện thông báo trúng thưởng và thường sẽ thiên biến theo nhiều cách thức khác nhau.
Để tạo niềm tin cho người nhận, trong tin nhắn, các tay lừa đảo không quên nhắn thêm nội dung cảnh báo nói đây là tin nhắn chính xác được xác nhận từ hệ thống và đề nghị bạn không cung cấp mã trúng thưởng cho bất kỳ ai. Nếu làm theo hướng dẫn của hệ thống, nạn nhân sẽ phải truy cập đường link theo tin nhắn, cung cấp thông tin cho hệ thống và chuyển một số tiền nhất định coi như tiền thuế để hoàn tất thủ tục nhận thưởng.
Ngay sau khi chuyển tiền xong, bạn sẽ không thể nào liên hệ được với số liên hệ của bên kia, đồng thời tài khoản báo trúng thưởng cũng sẽ chặn luôn Facebook của bạn. Đối tượng cũng có thể cài cắm mã độc vào trong đường link để đánh cắp thông tin danh bạ, thông tin cá nhân của nạn nhân để phục vụ cho các hình thức phạm pháp khác nhau.
Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cần phải nâng cao cảnh giác trước những lời mời trên mạng xã hội. Cần tìm hiểu kỹ về người gọi đến, yêu cầu họ cung cấp đầy đủ thông tin về họ tên, chức vụ, đơn vị công tác, địa chỉ, số điện thoại (nếu bên tặng thưởng là cá nhân); tên công ty, địa chỉ cụ thể, số điện thoại, mã số thuế, giấy phép đăng ký kinh doanh nếu bên tặng thưởng là doanh nghiệp) để tìm hiểu, tra cứu và xác minh...
