Theo báo cáo Hiện trạng Thuỷ điện 2022, Trung Quốc vẫn là quốc gia dẫn đầu thế giới về tổng công suất lắp đặt thủy điện, với hơn 390 GW. Tiếp theo là Brazil (109 GW), Hoa Kỳ (102 GW) và Canada (82 GW). Nga, Ấn Độ và Nhật Bản cũng có khoảng 50 GW trở lên. Việt Nam đứng thứ 13 với 17,3 GW.
Dữ liệu này được biên soạn bởi một nhóm các nhà phân tích bằng cách sử dụng thông tin có nguồn gốc từ (1) số liệu thống kê chính thức của chính phủ, cơ quan quản lý, nhà điều hành mạng truyền dẫn và chủ sở hữu tài sản; (2) bài báo và báo cáo khoa học; (3) các bản tin hàng ngày liên quan đến phát triển nhà máy thủy điện, tuyên bố chính thức về hợp đồng và thỏa thuận thiết bị; và (4) tham vấn trực tiếp với các nhà khai thác và các nguồn trong ngành.
38 quốc gia đã tăng cường công suất thủy điện vào năm 2021 (bao gồm cả công suất bổ sung thông qua hiện đại hóa). Tổng công suất bổ sung mới là 26 GW.
Dẫn đầu là Trung Quốc với 20,8 GW. Ngoài Trung Quốc, không có quốc gia nào khác bổ sung hơn 1 GW vào năm 2021.
Top 10 quốc gia tăng công suất thuỷ điện nhiều nhất năm 2021.
Đứng thứ hai là Canada (924 MW), thứ ba là Ấn Độ (803 MW), thứ tư là Nepal (684 MW), thứ năm Lào (600 MW) và thứ sáu Thổ Nhĩ Kỳ (513 MW), đều bổ sung hơn 500 MW. Indonesia và việt Nam lần lượt đứng thứ bảy và thứ chín.
Khu vực Đông Á và Thái Bình Dương tiếp tục là trung tâm sản xuất thủy điện trên toàn cầu. Với nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, dân số tiếp tục tăng ở nhiều quốc gia và nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu sẽ làm tăng áp lực loại bỏ điện than, khu vực này có thể sẽ vẫn là một điểm nóng thủy điện mới trong tương lai gần.
Lào và Trung Quốc là hai quốc gia mà Việt Nam đang nhập khẩu điện. Nếu như Trung Quốc là nước sản xuất thuỷ điện lớn nhất thế giới, thì Chính phủ Lào thời gian qua đã tập trung triển khai hàng loạt các dự án thủy điện trên toàn quốc nhằm thúc đẩy xuất khẩu điện năng sang nhiều nước trong khu vực.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) hiện nay đang đẩy mạnh nhập khẩu điện từ Trung Quốc và Lào, trong bối cảnh dự báo, tình trạng nắng nóng gay gắt, kỷ lục sẽ còn tiếp tục trong các tháng tới, khiến nhu cầu sử dụng điện tăng cao.
Việc vận hành hệ thống điện trong các tháng cao điểm nắng nóng (tháng 5, tháng 6 và tháng 7) sẽ rất khó khăn, đặc biệt hệ thống điện miền Bắc phải đối mặt với tình trạng không đáp ứng được phụ tải đỉnh của hệ thống với công suất thiếu hụt lớn nhất khoảng từ 1.600MW đến 4.900MW.
EVN cho biết, đến ngày 12/5/2023, đã có 13/47 hồ thủy điện lớn đã về mực nước chết hoặc gần mực nước chết, đa số các hồ thủy điện còn lại có mực nước thấp hơn nhiều so với mực nước quy định trong Quy trình điều tiết hồ chứa/liên hồ chứa. Trong khi đó, công tác cung cấp nhiên liệu (than, dầu, khí) cho sản xuất điện không đáp ứng được yêu cầu vận hành.
